Critical Time

ปลายปี 2003 ผมไปทำงานที่โฮจิมินห์ ช่วงที่กำลังมีการแข่งขันซีเกมส์ครั้งที่ 22 แต่ผมก็ไม่ค่อยมีเวลาไปดูกับเขาหรอกเพราะติดทำงาน กีฬาที่นิยมกันในหมู่คนที่นั่นแบ่งเป็นหลายวัย อย่างวัยรุ่นไม่ต่างจากบ้านเราคือชอบแทงบอล เตะบอล(đá bóng=ด๊า บัน) ตอนตีห้าผมเคยออกไปวิ่งที่สวนสาธาณะติดกับโบสถ์แถวเจอะเลิ้น(เขต5ไชน่าทาวน์) มีคนสูงอายุ มาออกกำลังกาย (thể dục =แถ หยุบ) เยอะมาก วิ่งบ้าง เดินบ้าง รำไท๊เก็กบ้าง รำกระบี่ก็มี บ้างก็เตะลูกขนไก่(chơi cầu =เจย เก่า)เตะก็คล้ายเตะตะกร้อ แต่เขตโบสถ์เขาไม่อนุญาต(ดึ่ง เจย เก่า)ให้เล่นนะครับ ไอ้เจ้าเตะลูกขนไก่นี่เห็นเล่นกันได้ทุกวัยเลยและเห็นทุกที่ ถึงว่าปีนี้ตะกร้อหญิงเวียตนามถึงได้แชมป์ซีเกมส์ที่ผ่านมาที่ฟิลิปปินส์ ส่วนเต้นแอร์โรบิค ผมไม่เคยเห็นนะครับ

มาว่าถึงซีเกมส์ครั้งที่ผมอยู่ดีกว่า สัญลักษณ์ปีนั้นเป็นควาย ควาย(con trâu =กอน เจา)นี่ถือเป็นสัญลักษณ์ประจำชาติ ถ้าเป็นบ้านเราคงเป็นช้างนะครับ โรงแรมเฟืองนำที่ผมได้ไปพักหน้าโรงแรมก็ยังมีรูปปั้นเด็กเลี้ยงควายเลย แต่ที่เหมือนกับบ้านเราก็คือพบเจอควายกันน้อยมาก ต้องไปชนบทไกลเมืองถึงจะเห็นว่ามี ตอนนั้นมีฟุตบอลทีมไทยเรามาแข่งรอบคัดเลือก แต่ใกล้รอบชิงก็ไปแข่งที่ฮานอย เพื่อนหลายคนก็บ่นเหมือนกันว่าเมืองโฮจิมินห์เหมือนลูกเมียน้อย กีฬาโปรดปรานก็ไปแข่งที่ฮานอยหมดรวมทั้งฟุตบอลที่พวกเขาชื่นชอบด้วย วันนั้นเป็นวันศุกร์จำได้ว่าเป็นรอบก่อนรองชนะเลิศทีมชาติเวียตนามแข่งกับมาเลเซีย(=มา ลาย)เย็นวันนั้นเวียตนามชนะซะด้วย เกิดจราจลขึ้นทั่วเมืองโฮจิมินห์ฝูงมอเตอร์ไซต์แสดงความดีใจกันอย่างบ้าคลั่ง แม้แต่ตำรวจก็ไม่กล้ายุ่ง ทั้งเมาเหล้าเมามันส์โห่ร้องถือธงชาติปลิวสะบัดเต็มท้องถนน เพื่อนที่ทำงานบอกผมว่าอยากกลับบ้านก็กลับไม่ได้รถติดมาก วันนั้นก็เลยงดเข้าไปกินเหล้าในเมือง เช้าวันต่อมามีข่าวลงว่ามีอุบัติเหตุจากการฉลองดังกล่าวเกิดทั่วไปส่วนมากจะเป็นเมาแล้วขับ คืนนั้นกลับไปถึงโรงแรมที่พักกว่าสี่ทุ่มไฟโรงแรมก็ดับอีก จำได้ว่าไฟดับเดือนละสามสี่ครั้งทั้งกลางวันและกลางคืน ถามคนที่นั่นเองเขาว่าเป็นเรื่องปกติ พักหลังชักถี่ แถวที่ผมพักรายรอบด้วยนิคมอุตสาหกรรมไม่ต่ำกว่าสี่ห้านิคมซึ่งใช้ไฟกันเยอะจริงๆ ปากทางนิคมก็มีแต่เครื่องปั่นไฟGenerator(máy phát điện =ไม๊ ฟัก เด๋ง) คิดว่าปัจจุบันคงดีขึ้น เพราะมีการสร้าง PowerPlant ขึ้นหลายที่แล้ว

ทีนี้พอรอบชิงก็คู่ไทยกับเวียตนามแต่ไปแข่งที่สนามฮานอย วันนั้นชวนเพื่อนร่วมงานหลายคนไปร่วมชมที่ร้านอาหารในโรงแรมคนเต็มทุกโต๊ะ ครึ่งแรกยังเสมอ พอครึ่งหลังก่อนหมดเวลาไทยจบชนะที่สองศูนย์(=จิ๊ง ทั้ง) วันนั้นมีผมเฮอยู่คนเดียว ทำเอาเสียวเหมือนกันเพราะผมเป็นคนไทยเพียงคนเดียวที่นั่งดู วันนั้นหลังจากเพื่อนกลับ ผมกับเพื่อนอีกคนชื่อแคง ก็ถือโอกาสขี่รถชมรอบเมืองคืนนั้น พบว่าบรรยากาศเต็มไปด้วยความเศร้าเงียบสงัดผิดกับครั้งที่ชนะมา-ลาย จริงๆ

MV Tour Saigon

มีเพื่อนบางท่านอยากนักหนาจะไปเที่ยวที่ไซง่อน ผมก็ไม่ค่อยได้เสริมข้อมูล เลยต้องอาศัยสามสาววง TyMyTy พาเพื่อนๆไปเที่ยวดูเมืองไซง่อนว่ามีอะไรน่าเที่ยวบ้าง แต่เป็นMV สามปีมาแล้ว ตอนนี้ก็คงไม่ต่างจากเดิม หากบางท่านจำได้ว่าเป็นสถานที่ใดก็ลองช่วยเสริมดูนะครับ

Gay in Vietnam

กะเทย หรือที่คนเวียตนามเรียกว่า "เม เด" ซึ่งผมก็ไม่ทราบเหมือนกันว่าเป็นคำเปรียบเทียบ หรือเปล่า แต่ก็ช่างเถอะ ตั้งแต่เริ่มเข้าไปทำงานที่ อ.บินห์ยึง ผมได้เดินทางไปพักที่โรงแรมแห่งหนึ่งชื่อ Khách sạn Phuong Nam(=คัด แฉ่ง เฟือง นำ=โรงแรมถิ่นใต้) คนขับรถชื่อถั่น มีพนักงานมาต้อนรับพร้อมขอพาสปอร์ตเพื่อทำลงแจ้งการพักของคนต่างด้าวในเขตสถานีตำรวจท้องถิ่นและอีกใบคือใบเหลืองที่กรอกตอนอยู่บนเครื่องบินต้องแนบไปด้วยกัน ดังนั้น ผมจึงต้องขอสำเนาเก็บไว้อย่างละหนึ่งชุด เพื่อสะดวกในการออกไปกินเหล้าของพวกเรา...เอ้ยไม่ใช่...เพื่อการขอตรวจค้นในระหว่างเดินเอกสารต่อเจ้าหน้าที่
(ดูที่http://www.thaimisc.com/freewebboard/php/vreply.php?user=j_inrudee&topic=36 )

บรรยากาศภายในร่มรื่นดี เจ้าของโรงแรมพอทราบว่าเราเป็นกลุ่มคนไทยก็ดีใจ และตัวเขาเองก็เดินทางไปเที่ยวเมืองไทยบ่อยๆโดยเฉพาะพัทยา เชียงใหม่ กรุงเทพ ก็รู้สึกประทับใจ และได้นำความคิดต่างๆมาทำการปรับปรุงโรงแรมของเขาเองให้สวยงาม มีเรื่องเด็ดเด็ดเกิดขึ้นที่นี่มากมายคงเอาไว้เล่าคราวหน้า ในบรรดาพนักงานโรงแรมแทบจะหาคนพูดภาษาอังกฤษได้น้อยมาก มีเพียง สองคนเท่านั้นที่พอจะรู้บ้าง หนึ่งในนั้นเป็น "เม เด" ท่าทางก็ตุ้งติ้ง แต่นิสัยดี ไม่แต่งหน้าทาปากเสริมนม หรือแสดงกิริยารบกวนแขก ตั้งแต่ มาโฮจิมินห์ จนถึงปัจจุบัน ผมพบเห็น เม เด ไม่เกินสิบคนเอง ก็ถือว่าแปลก ผมว่าสิ่งนี้สังคมชาวเวียตไม่อาจยอมรับ เป็นสิ่งไม่น่านับถือ และสื่อทีวีก็ไม่ได้เผยแพร่อย่างบ้านเรา ดังนั้นการลอกเลียนแบบแล้วถือเอาอย่างนิยมก็เลยไม่ค่อยมีให้เห็น นี่นับว่าเป็นสิ่งที่ดี แต่บ้านเราต้องกลับมาทบทวนอีกแล้วซิ เครียดเลย...ปกติกลางวันจะพบเจอ เมเด นั้นยาก ผมพบโดยมากจะเป็นกลุ่มเที่ยวกลางคืน อย่างที่ผับอะโพกาลิป นี่ก็เยอะโดยมากจะจับฝรั่ง หน้าไทยใสๆเลยรอดไป กับอีกที่ก็ผับแถวถนนเหวียงเหว่ ผับนัมเบอร์วันเลทั้นโต ก็เลิกร้านประมาณเที่ยงคืน ผมเห็นเมเด พาน้องไก่มาล่อหลอกฝรั่ง แต่ฝรั่งไม่เล่นด้วยเลยแห้วทั้งคู่ ฮ่า..

รูปนี้ถ่ายที่โรงแรมนานแล้วเมื่อปี 2003 เป็นช่วง Tet ปีใหม่ ทุกที่จะประดับดอกไม้นำโชคสีเหลือง Hoa Mai (ฮวา มาย) คงไม่เกี่ยวกับเรารักในหลวงนะครับ เพราะเขาปฏิบัติกันมานานแล้ว ส่วนภาคเหนือจะเป็นดอกสีแดง เรียกว่า Hoa Dao (ฮวา ด่าว) ทางเหนือจะมีความเชื่อเกี่ยวกับปกป้องภัยจากภูตผี ทางใต้จะเชื่อเรื่องนำโชคและความสุข จึงนิยมตั้งไว้หน้าบ้านช่วงเทศกาลปีใหม่ ราคาเช่าหรือขายเป็นกระถางถูกแพงขึ้นกับจำนวนพุ่มดอกและทรงของต้น ดอกยิ่งเยอะยิ่งแพง(คงเหมือนดอกเบี้ย) เคยถามเพื่อนๆเหมือนกันว่าหมดช่วงเทศกาลไม่มีดอกแล้วทำอย่างไร ก็ได้รับคำตอบว่าโดยมากเขาจะเอากลับไปที่สถานอนุบาลต้นไม้ซึ่งอยู่นอกเมือง พอช่วงเทศกาลบางคนซื้อบางคนเช่าก็แล้วแต่นะครับ แต่ยังไงก็คงจะราคาถูกกว่า องค์จตรุคาม ที่กำลังนิยมกันอยู่ในบ้านเรานะ เพราะคนเวียตเขาไม่แขวนพระ จะมีก็แต่คนเวียตคริสเตียนที่แขวนแต่กางแขนนะครับ ฮ่า...

Misunderstand

มีเพื่อนๆหลายคน บ่นว่าคำในภาษาเวียตนามมีคำเรียกที่แตกต่างกัน เนื่องจากเวียตนามเองประกอบด้วยชนกลุ่มหลายกลุ่มด้วยกัน หลักๆก็มี ภาษาเหนือ, กลาง,ใต้ นอกนั้นก็มีภาษาตะวันออก ,ตก ,จาม(เช่น ông-ออม-ท่าน,คุณ) ภาษาชาวเขา(người núi =เหง่ย นุ้ย) กว่า 50 เผ่า ซึ่งโดยมากอาศัยอยู่ตามภาคเหนือเช่น เมืองSapa...ซึ่งรวมถึงเผ่าไท้( Thái) หรือคนไทย ซึ่งผมได้ดูวีดีโอไว้เล่ารายละเอียดคราวต่อไป อื่นๆตามแนวเขาฝั่งที่ติดกับลาว อย่างที่ผมเคยไปเที่ยวที่ เมืองด่าลัด จะมีสถานที่แห่งหนึ่งชื่อว่าเขา Lang Biang(ลาง เบียง) ซึ่งเป็นอนุสรณ์สถานแห่งความรัก ใครอยากสมหวังเรื่องความรักก็ลองไปดู ที่นั่นมีชาวเขาเผ่าลาว ก็พูดคุยกับเราได้รู้เรื่องที่สุด เขามีหลายเรื่องเล่ากับเรา เอาไว้คงเล่าในคราวต่อไป

ก่อนสงครามเวียตนาม(กับอเมริกา) เมืองไซง่อนหรือโฮจิมินห์ชื่อใหม่นั้น เป็นเมืองที่มีความเจริญมากกว่าบางกอกหรือกรุงเทพของเราเสียอีก กลุ่มคนไม่ว่าจะภาคกลาง เว้ ด่าหนัง ยาจาง ต่างก็เข้ามาทำงาน บ้างเรียนหนังสือ หลังจากสงครามเวียตนามสิ้นสุดกลุ่มปัญญาชนที่ไม่พอใจต่างกลัวและพยายามหลบหนี เพราะรู้ว่าระบบคอมมิวนิสต์ต้องถูกยึดทรัพย์สิน ที่ดิน เข้าหลวง บางคนถึงขนาดตัดสินใจพาครอบครัวอพยพหนีไปที่อื่นทั้งทางเรือและเดินเท้า เข้ามาทั้งทางไทย ไปฟิลิปปินส์ก็มี เพื่อลี้ภัยไปยังที่อื่นต่อ น้องชายเพื่อนเวียตคนหนึ่งได้นั่งเรือหวังไปอเมริกากับครอบครัวต้องถูกทหารยิงเสียชีวิตขณะที่เอาตัวเองปกป้องพ่อไม่ให้ถูกทหารยิง ภาพการอพยพก็คงเหมือนอย่างที่เราได้ยินจากเพลงเรฟูจีของวงคาราบาว ส่วนบางคนที่อยู่ในเหตุการณ์เล่าให้ผมฟังว่า เขาคงจะเรียนจบมหาวิทยาลัย มีงานดีเงินดีไปแล้วถ้าไม่เกิดเหตุการณ์นี้ ตึกแถวห้องพักสมัยเมื่อก่อนสงครามก็ยังคงมีอยู่ผมก็ไปพักมาแล้วคงต้องต่อรายละเอียดกันคราวหน้า

ในเขตภาคใต้ อย่างในเมืองโฮจิมินห์ การที่จะหาอาหารภาคกลางจึงไม่ยาก เพราะโดยมากจะเป็นคนภาคกลาง เพื่อนเวียตผมบางคนมีสายมาจากราชวงศ์เก่าแก่ทางภาคกลาง เคยไปนั่งดูรายชื่อสายตระกูลยาวสี่ห้าพับหน้าสมุดกันเลย ฮ่า... ด้วยปัจจุบัน สื่อต่างๆ ไม่ว่าหนังสือพิมพ์ โทรทัศน์(เว้นแต่ HTV และ Local อื่นๆ) ที่เป็นภาษากลาง ทำให้เด็กรุ่นใหม่ใช้ภาษากลาง ก็มีแต่รุ่นพ่อแม่เท่านั้นที่ยังคงใช้ภาษาถิ่นเดิม พอจะยกตัวอย่างคำดังนี้

-คำขานรับ ภาคเหนือจะเป็น Vang=ฟวัง ทางใต้จะเป็น da=ยา(เสียงสระออกสั้น) ผมว่าคล้ายคำว่า จ๊ะ อย่างบ้านเราใช้กัน แต่เวลาผมพูดทีไร นึกถึงเวลากะเทยพูดทุกที
-ชามก๋วยเตี๋ยว เวลาแวะไปกินข้างถนนที่ภาคใต้ ผมก็จะสั่งก๋วยเตี๋ยวชามนึง(Cho anh một cái to=จอ อัน หมด ไก๊ ตอ-ว) แต่ไปกินข้าวบ้านเพื่อนคนเหนือ ต้องเรียกชามว่า ก็ บั๊ด(cái bát) ไม่ได้เรียกว่า ไก๊ ตอ-ว สาเหตุถ้าจะให้เดาก็คงเนื่องจาก คำว่า บั๊ด นั้น น่าจะคล้ายภาษาเหนือบ้านเราว่า "หลวง" ที่แปลว่า ใหญ่ รวมก็คือ ชามใบใหญ่นั้นเอง ส่วนคำว่า ตอ-ว นั้น แปลว่าใหญ่ อยู่แล้ว
-ตอนไปร้านถ่ายรูปเพื่อทำVisa ทางภาคใต้จะเรียกรูปถ่ายหรือรูป ว่า "จุบ เพิ่น" แต่ว่าภาษาเหนือจะเรียกว่า "จุบ อั๋น(chụp ảnh) หรือ อั๋น" ผมกับพี่คนหนึ่งก็เข้าใจผิดกันบ่อยๆเวลาเรียกกัน
คงมีหลากหลายคำ ที่ผมเองก็จำไม่ได้แล้ว ล่ะ